John van Zuijlen.nl

In Oss gaat weer wat weg

stadsarchiefDe krantenlezer kan er dezer dagen niet omheen:  Jan van Loon, de Osse wethouder van financiën, zit in grote problemen. Er moet verschrikkelijk worden bezuinigd en hij weet nu al dat die bezuinigingen ‘hard gaan ingrijpen in de Osse samenleving’. Van Loon is de man die al die onaardigheid moet gaan bedenken, serveren en verdedigen.

Een van de ‘pijnlijke en principiële keuzes’ die de wethouder op zijn bord heeft, is het al dan niet sluiten van het Osse Stadsarchief. Tevergeefs wordt gewacht op een afkeurende reactie van de wethouder van cultuur, die natuurlijk op de bres moet staan voor een van zijn kroonjuwelen. Maar dat wordt moeilijk want de portefeuille cultuur is ook in handen van Van Loon. Die leeft dus ook al in innerlijke tweestrijd want hoe kan hij als cultuurwethouder de oppositie tegen zichzelf aanvoeren?

Je hebt met zo iemand te doen. Zeker als je weet dat deze archiefbelager ook nog in het bestuur zit van het Brabants Historisch Informatiecentrum, waaronder het Stadsarchief valt. Hoeveel agenda’s heeft Jan van Loon, welke heer zal hij dienen? Eind juni zullen we het weten.

Wethouder Van Loon ziet ‘in de gemeenteraad geen groot enthousiasme om het archief voor Oss te behouden’. Dat was ooit wel eens anders. Hoe snel veranderen in Oss de politieke tijden. Krap tien jaar geleden waren er ook al plannen om de hele historische papierwinkel naar Den Bosch over te brengen. Toenmalig wethouder Hans Boerboom (partijgenoot van Van Loon) wilde daar niets van weten en hij kreeg de hele raad achter zich. Een zeldzame vorm van eensgezindheid en omgeven met de prachtigste argumenten die een erfgoedinstelling zich kan wensen.

In 2007 bleek het Osse archiefdepot te klein en werd een (minder gebruikt) deel van de archieven naar Den Bosch overgebracht. De gemeenteraad vond het goed want Oss kon zich op historisch gebied toch blijven profileren met het Stadsarchief. Dat deed met de overgebleven archieven en documentatie goede zaken. Het bracht de geschiedenis dichter bij de mensen, wist verschillende bijzondere collecties te verwerven en bracht vrijwilligers en schooljeugd op de been. Iedereen kan er trots op zijn. En dat is men vermoedelijk ook want op het  Stadsarchief is nooit gemopperd. Maar toch moet het misschien weg. Te duur naar het schijnt. Het moet niet goedkoper, het moet weg Maar wat mag het kosten? Wat mag cultuur kosten?

Lastige vraag in economisch moeilijke tijden die nu het einde van een archieftijdperk lijken in te luiden. Ook al werden er sedert de 18e eeuw soms stukken verwaarloosd, vergeten of openbaar verkocht, altijd was de rode draad er een van toenemende zorg, vakkundig aanpakt en bekostigd sedert het aantreden van Jan Cunen in 1928 en vanaf 1980 eigentijds professioneel opgezet door Streek- en Stadsarchief. Het Osse archief gaat wellicht naar Den Bosch. Het gaat er niet ten onder. Maar in Oss gaat weer wat weg.

(eerder gepubliceerd in Brabants Dagblad , 12 juni 2012)